سندروم شانه منجمد چیست؟

در این مقاله آموزشی، که جزو آموزش های دست سایت دکتر حسین اتحادی هست می پردازیم به :

سندروم شانه منجمد که با عناوین دیگری مانند شانه فریز شده، چسبندگی شانه و کپسولیت چسبنده  نیز شناخته می شود، شامل سفتی و درد در مفصل شانه می شود. علائم و نشانه ها ی این سندروم معمولاً به آرامی شروع می شوند، سپس بدتر می شوند. با گذشت زمان، علائم معمولاً در عرض 1 تا 3 سال بهتر می شوند.

شانه سالم در مقایسه با شانه منجمد

در یک شانه معمولی، بازو، تیغه شانه و استخوان ترقوه با کمک تاندون ها و ماهیچه هایی به نام کپسول شانه به هم می رسند. مایع سینوویال کپسول و مفاصل را برای حرکت راحت تر روان می کند.

اما در افرادی که شانه منجمد دارند، کپسول ضخیم شده و سفت می شود. بافت های سفت به نام چسبندگی ایجاد می شود و به طور کلی مایع سینوویال کمتری وجود دارد. همه اینها مانع حرکت  شانه می شوند.

درد معمولاً در قسمت جلویی و کناره‌های شانه و ناحیه بالای بازو (در اطراف دلتوئید، دوسر بازویی و عضلات روتاتور کاف) تجربه می‌شود که می‌تواند به آرنج و مچ دست یا اطراف قسمت بالای پشت شما از عضله ذوزنقه‌ای منتقل شود.

علائم سندروم شانه منجمد

شانه یخ زده معمولاً به آرامی در سه مرحله ایجاد می شود.

مرحله انجماد. هر حرکت شانه باعث درد می شود و توانایی حرکت شانه محدود می شود. این مرحله از 2 تا 9 ماه طول می کشد.

مرحله یخ زده. درد ممکن است در این مرحله کاهش یابد. با این حال، شانه سفت تر می شود. استفاده از آن دشوارتر می شود. این مرحله از 4 تا 12 ماه طول می کشد.

مرحله ذوب. توانایی حرکت شانه شروع به بهبود می کند. این مرحله از 5 تا 24 ماه طول می کشد.

برای برخی افراد، درد در شب تشدید می شود و گاهی اوقات خواب را مختل می کند.

دلایل بروز سندروم شانه منجمد

هیچ دلیل قطعی برای کپسولیت چسبنده وجود ندارد، اما اعتقاد بر این است که سندروم شانه منجمد در نتیجه التهاب و بافت اسکار ایجاد شده در کپسول شانه شما است که اندازه کپسول شما را کوچک می کند و حرکت شانه و بازو را محدود می کند. معمولاً با کمی درد در اطراف سر بلند تاندون دوسر بازو شروع می شود که بهتر نمی شود. سپس کپسول شانه شروع به چسبیدن به خود می کند و محکم دور مفصل شما می پیچد. التهاب گسترش می‌یابد و باعث تورم در بافت‌های دیگر مانند بورس می‌شود. مقدار مایع سینوویال (که به حرکت مفصل شانه کمک می کند) کاهش می یابد و باعث درد و عدم حرکت در مفصل شانه می شود.

با گذر زمان عضلات شما شروع به از دست دادن حجم و قدرت خود می کنند، بافت های شما خاصیت ارتجاعی خود را از دست می دهند و تحلیل می روند و شما را مستعد آسیب می کند. ضعیف شدن عضلات و/یا تاندون ها یا آسیب دیدگی روتاتور کاف (پارگی، گیرافتادگی)، شکستگی بازو یا شانه، آرتریت، بورسیت، تاندونیت یا جراحی می تواند باعث ایجاد کپسولیت چسبنده شود. اگر شانه یا بازوی شما بی حرکت یا آتل شده باشد و مدتی آن را تکان نداده باشید، در معرض خطر ابتلا به این بیماری هستید.

چه عواملی ریسک ایجاد سندروم شانه منجمد را افزایش می دهد؟

سن و جنس

    افراد 40 ساله و بالاتر بیشتر احتمال دارد که شانه منجد داشته باشند. با گذر زمان عضلات شروع به از دست دادن حجم و قدرت خود می کنند، بافت ها خاصیت ارتجاعی خود را از دست می دهند و تحلیل می روند و شما را مستعد آسیب می کنند.

60 درصد از زنان بالای 40 سال در معرض خطر ابتلا به کپسولیت چسبنده هستند که احتمالاً در نتیجه تغییرات هورمونی در دوران یائسگی است.

بیماری های سیستمیک

شرایط هورمونی و ژنتیکی نیز می تواند بر شانس شما برای تجربه سندروم شانه منجمد (کپسولیت چسبنده) تأثیر بگذارد. افرادی که از دیابت، بیماری های قلبی عروقی، بیماری های قلبی، بیماری های ریوی، برونشیت مزمن، پرکاری تیروئید، کم کاری تیروئید، و بیماری پارکینسون رنج می برند، یا کسانی که در اثر عمل جراحی سینه، حمله قلبی یا سکته مغزی (که از یک طرف فلج هستند) به  ناتوانی در حرکت دادن شانه ها دچار شده اند در معرض خطر بیشتری قرار دارند.

این سندروم در افراد مبتلا به دیابت 5 برابر شایع تر است و 10 تا 20 درصد از افراد مبتلا به آن دچار هستند. مولکول‌های گلوکز به کلاژن (بافت پیوندی و/یا اسکار) در افراد مبتلا به دیابت می‌چسبند که در مفصل جمع می‌شود و می‌تواند باعث سفت شدن شانه شود.

چگونه می توانید درد ناشی از سندروم شانه منجمد را کاهش دهید؟

1-   شانه خود را حرکت دهید – ثابت نگه داشتن شانه درد را بدتر می کند. همانگونه که ذکر شدیکی از شایع‌ترین دلایل شانه منجمد، حرکت نکردن شانه در دوران نقاهت پس از آسیب دیدگی شانه، شکستگی بازو یا سکته است. اگر آسیبی دیده اید که حرکت شانه را دشوار می کند، با پزشک خود در مورد تمریناتی صحبت کنید که می تواند به شما در حفظ توانایی حرکت دادن مفصل شانه کمک کند.

2-    بهترین تمرین های حرکتی برای شانه منجمد حرکات کششی هستند که در ادامه مختصری شرح داده شده اند . توجه داشته باشید که قبل از انجام هر تمرینی با پزشک معالج یا فیزیوتراپیست خود مشورت کنید.

همیشه قبل از انجام تمرینات شانه خود را گرم کنید. بهترین راه برای انجام این کار این است که به مدت 10 تا 15 دقیقه دوش آب گرم یا حمام بگیرید. همچنین می توانید از یک پد گرم کننده مرطوب یا حوله مرطوب گرم شده در مایکروویو استفاده کنید.

1. کشش آونگ (Pendulum stretch)

شانه های خود را شل کنید. بایستید و کمی خم شوید، اجازه دهید بازوی آسیب دیده آویزان شود. بازو را در یک دایره کوچک بچرخانید – به قطر حدود یک فوت. 10 دور در هر جهت، یک بار در روز انجام دهید. با بهبود علائم، قطر تاب خود را افزایش دهید، اما هرگز به آن فشار وارد نکنید. به مرور زمان و با مشورت پزشک خود، با نگه داشتن یک وزنه سبک (سه تا پنج پوند) در بازوی چرخان، کشش را افزایش دهید.

2. کشش حوله(Towel stretch )

یک سر حوله ای  را پشت سر خود نگه دارید و انتهای مخالف را با دست دیگر خود بگیرید. حوله را در حالت افقی نگه دارید. از بازوی سالم  خود استفاده کنید و بازوی آسیب دیده را به سمت بالا حرکت دهید تا کشیده شود. همچنین می توانید یک نسخه پیشرفته از این تمرین را با حوله ای که روی شانه های سالم خود قرار داده اید انجام دهید.

3. راه رفتن با انگشت (Finger walk)

رو به دیواری با فاصله سه چهارم بازو قرار بگیرید. دست را دراز کرده و با نوک انگشتان بازوی آسیب دیده دیوار را در سطح کمر لمس کنید. در حالی که آرنج خود را کمی خم کرده اید، انگشتان خود را به آرامی از دیوار بالا ببرید، مانند عنکبوت، تا جایی که بازوی خود را تا جایی که راحت می توانید بالا بیاورید. انگشتان شما باید کار را انجام دهند، نه عضلات شانه شما. به آرامی بازو را پایین بیاورید (در صورت لزوم با کمک بازوی سالم) و تکرار کنید. این تمرین را 10 تا 20 بار در روز انجام دهید.

4. طی کردن عرض بدن(Cross-bod reach)

بنشینید یا بایستید. از بازوی سالم خود برای بلند کردن بازوی آسیب دیده خود در آرنج استفاده کنید و آن را بالا و در عرض بدن خود حرکت دهید و فشار ملایمی برای کشش شانه اعمال کنید. کشش را برای 15 تا 20 ثانیه نگه دارید. این کار را 10 تا 20 بار در روز انجام دهید.

5. کشش زیر بغل(Armpit stretch)

با استفاده از بازوی سالم خود، بازوی آسیب دیده را روی سطح یک میز در حد سینه بلند کنید. به آرامی زانوهای خود را خم کنید، زیر بغل را باز کنید. خم شدن زانوی خود را کمی عمیق کنید، زیر بغل را به آرامی کشیده و سپس صاف کنید. با هر خم شدن زانو، کمی بیشتر کشش دهید، اما آن را تحت فشار قرار ندهید. هر روز 10 تا 20 بار این کار را انجام دهید.

6. چرخش به بیرون(Outward rotation)

یک کش لاستیکی را بین دستان خود نگه دارید و آرنج های خود را با زاویه 90 درجه نزدیک به پهلوهای خود نگه دارید. قسمت پایینی بازوی آسیب دیده را دو یا سه اینچ به سمت بیرون بچرخانید و پنج ثانیه نگه دارید. 10 تا 15 بار، یک بار در روز تکرار کنید.

7. چرخش به داخل(Inward rotation)

کنار یک در بسته بایستید و یک سر یک کش ورزشی را به دور دستگیره در قلاب کنید. انتهای دیگر را با دست بازوی آسیب دیده نگه دارید، آرنج خود را با زاویه 90 درجه نگه دارید. باند را دو یا سه اینچ به سمت بدن خود بکشید و پنج ثانیه نگه دارید. 10 تا 15 بار، یک بار در روز تکرار کنید.

هنگام انجام تمرین، کشش را تا حدی انجام دهید که احساس کشش شدیدی در شانه داشته باشید اما درد نداشته باشید.

---

منابع: www.orthopaedicspecialists.com، aidmyrotatorcuff.com، kerrisdalephysiotherapy.com