درمان شکستگی مچ پا

دراین مقاله، همچون دیگر مقالات سایت دکتر اتحادی می پردازیم به تعویض مفصل :

هنگامی که یک استخوان ترک خورده یا دچار شکستگی می شود، در اصطلاح به این نوع آسیب یک شکستگی می گویند. در ناحیه قوزک یا مچ پا، سه استخوان مختلف می توانند دچار شکستگی شوند:

• استخوان درشت نی (تیبیا) : درشت نی بزرگترین استخوان ناحیه پایین پا است. بخش انتهای پایین این استخوان دارای یک برآمدگی سخت است که در اصطلاح به آن قوزک میانی گفته می شود و بیمار می تواند این استخوان را در داخل قوزک پای خود احساس نماید.

• استخوان نازک نی (فیبولا) : نازک نی کوچکترین استخوان ناحیه پایین پا است. بخش انتهای پایین این استخوان دارای یک برآمدگی سخت استخوانی به نام غضروف طرفی است که بیمار می تواند این استخوان را در خارج از قوزک خود احساس نماید.

• استخوان تالوس : این استخوان به شکل گوه است و در داخل قوزک پا بین استخوان پاشنه و انتهای استخوان درشت نی و نازک نی قرار دارد. این استخوان از بخش انتهای پایین استخوان های درشت نی و نازک نی حمایت می نماید و در واقع می تواند یک پایه سخت برای حرکت های عادی قوزک باشد.

هر چند استخوان قوزک در حالت های مختلف دچار شکستگی می شود، رایج ترین نوع آسیب دیدگی این ناحیه از بدن با پیچ خوردن شدید و درد مچ پا یا وارد شدن ضربه مستقیم ایجاد می شود و می تواند حداقل یکی از بخش های استخوانی ناحیه مچ پا یا قوزک را دچار شکستگی نماید.

انواع شکستگی مچ پا یکی از آسیب دیدگی های رایج و علت درد مچ پا در بین افراد در تمام سنین، با تمام علایق و نیز تمام روش های زندگی است. امروزه بسیاری افراد در حوزه گسترده ای از فعالیت های ورزشی شامل رقص باله، اسنو بورد، بسکتبال، و چتر بازی شرکت می کنند که فرد را در معرض ریسک بالای شکستگی مچ پا به خاطر فشار فیزیکی وارد شده به مچ ها قرار می دهد. شکستگی مچ پا همچنین می تواند علت ورم مچ پا باشد و در هنگام سر خوردن بر روی سطح یخ زده، زمین خوردن از یک ارتفاع بلند، یا وارد شدن ضربه مستقیم به قوزک در هنگام تصادف رانندگی با اتومبیل یا موتور سیکلت ایجاد شود. آسیب دیدگی های ناشی از وارد شدن ضربه با سرعت زیاد بطور خاص در صورتی می تواند خطرناک باشد که استخوان از پوست بیرون زده و در معرض هوا قرار گیرد. ایجاد زخم باز در این شرایط می تواند باعث آلودگی باکتریایی برای استخوان شکسته شده و به تدریج ریسک عفونت در محل آسیب دیدگی را افزایش دهد.

علائم و نشانه ها و درمان شکستگی مچ پا

در صورت ایجاد شکستگی مچ پا، علائم بیمار احتمالاً شامل موارد زیر است:

• درد، ورم، حساسیت و کبودی در مفصل قوزک.
• ناتوانی در حرکت دادن مچ پا با توجه به دامنه حرکت عادی آن.
• ناتوانی در تحمل وزن بر روی قوزک آسیب دیده. به هر حال، اگر می توانید وزن بدن خود را بر روی مچ پا تحمل کنید، این شرایط به معنی عدم ایجاد شکستگی در این ناحیه از بدن نیست.
• در بعضی موارد، هنگام آسیب دیدگی احتمالاً صدا از محل مفصل شنیده می شود.
• در موارد ایجاد شکستگی باز، نقص شدید ظاهری مچ پا به همراه بخش هایی از استخوان شکسته را می توان از روی پوست محل ایجاد شکستگی مشاهده کرد.

تشخیص ودرمان شکستگی مچ پا

تشخیص شکستگی مچ پا با معاینه دقیق امکان پذیر است. در این شرایط معمولاً از عکس برداری رادیولوژی برای تایید تشخیص انجام شده و بررسی شدت شکستگی استفاده می شود. آزمایش های بیشتر در این رابطه شامل اسکن ام آر آی (MRI)، سی تی اسکن یا اسکن استخوان است که در بعضی مواقع به تشخیص و ارزیابی شدت آسیب دیدگی کمک می نماید.

راه ها و روش های درمان شکستگی مچ پا

درمان شکستگی مچ پا بستگی به نوع شکستگی دارد:

• در صورتی که در نتیجه شکستگی یک زخم باز بر روی بدن ایجاد شده باشد، روش درمان شکستگی مچ پا می بایست خون ریزی بیمار را کنترل کرده و از عفونت جلوگیری نماید.

• در صورتی که استخوان شکسته کج شده باشد، لازم است ابتدا استخوان آسیب دیده صاف شود. برای انجام این کار ابتدا به بیمار داروی آرام بخش داده می شود تا به این ترتیب صاف کردن استخوان برای بیمار کمتر دردناک باشد.

• گاهی اوقات باز گرداندن استخوان به محل صحیح نیازمند عمل جراحی است.

• پزشک معالج ممکن است قوزک پا را گچ گرفته یا از اسپلینت برای بی حرکت کردن آن در طول دوره درمان شکستگی مچ پا استفاده نماید. در این رابطه لازم است به نکات زیر توجه شود:

در صورت گچ گرفتن پا، مطمئن شوید که گچ خیس نمی شود. به این منظور لازم است در هنگام حمام کردن گچ با پلاستیک پوشانده شود. در این زمان لازم است از خاراندن پوست اطراف گچ یا وارد کردن اجسام بین گچ و پوست خودداری نمایید. زیرا انجام این کار می تواند باعث ایجاد عفونت شود.

پزشک معالج می تواند با شما درباره مقدار وزن مجاز برای وارد کردن به ناحیه قوزک صحبت نماید. به این ترتیب می توان از چوب زیر بغل، واکر زانو، یا عصا مطابق نظر پزشک معالج برای کاهش فشار وارد شده به مچ پا استفاده کرد.

با استفاده از روش درمانی مناسب، بهبود شکستگی ایجاد شده در مچ پا به حدود ۶ تا ۹ هفته زمان نیاز دارد. در طول این دوره و پس از بهبودی لازم است با متخصص فیزیوتراپی برای توان بخشی محل آسیب دیده ملاقات کرده و مهم است از تمرین های حرکتی مناسب برای کمک به تقویت مچ پا و انعطاف پذیری بیشتر آن استفاده شود.

فیزیوتراپی برای درمان شکستگی مچ پا

اولین مساله در طول دوره بهبود علائم شکستگی مچ پا بهبود بافت استخوانی است. به این منظور، فیزیوتراپ از مودالیتی های خاص همچون امواج مافوق صوت و مگنت تراپی به منظور تسریع دوره بهبود بافت استخوانی و کمک به بازیابی توانایی عادی استخوان استفاده می کند.

یک مشکل مهم پس از شکستگی مچ پا سفت شدن مفصل و ایجاد محدودیت در دامنه حرکتی آن است. گاهی اوقات، این سفت شدن می تواند برای یک دوره طولانی پس از شکستگی استخوان ادامه پیدا کند. بنابراین، لازم است بیمار در اسرع وقت برنامه فیزیوتراپی مچ پا خود را برای بازیابی توان حرکتی و درمان علائم ناشی از شکستگی مانند درد و ورم مچ پا و بهبود شرایط مچ پای خود آغاز نماید.

متخصص فیزیوتراپی می تواند با بیمار کار کرده و استفاده عادی از مچ پا و استخوان های آسیب دیده را برای بیمار امکان پذیر کند. فیزیوتراپ می تواند از تعداد زیادی روش های درمانی و مودالیتی ها برای کمک به بازگشت سریع فرد به فعالیت های عادی استفاده نماید.

پس از شکستگی مچ پا، فرد احتمالاً با ورم در اطراف این ناحیه از بدن خود مواجه می شود. علاوه بر این، فیزیوتراپ همچنین می تواند درد و ورم ایجاد شده در نواحی آسیب دیده را با مدالیتی های مختلف همچون تحریک الکتریکی و یخ کاهش دهد.

اگر فرد از جراحی الکتیو استخوان ساق پا به منظور بهبود شرایط شکستگی مچ پا استفاده کرده باشد، فیزیوتراپ می تواند به بیمار برای بهبود بافت زخم که در نتیجه عمل جراحی ایجاد شده، کمک نماید. ماساژ بافت زخم و حرکت دادن آن می تواند برای کمک به بهبود شرایط بیمار مفید باشد. فیزیوتراپ همچنین می تواند به شما تکنیک های ماساژ نرم را برای استفاده در خانه آموزش دهد.

ورزش و حرکت های اصلاحی و درمان شکستگی مچ پا

ورزش و حرکت های اصلاحی قابل استفاده برای کاهش علایم شکستگی مچ پا به شرح زیر هستند:

• تمرین کشش حوله: بر روی یک سطح سخت نشسته و پای آسیب دیده خود را در جلوی بدن صاف نمایید. یک حوله را به اطراف انگشتان پا و بخش کروی کف پا پیچانده و حوله را در شرایطی که پای شما صاف است، به سمت خود بکشید. این وضعیت را برای ۱۵ تا ۳۰ ثانیه حفظ کرده و سپس ریلکس نمایید. این حرکت را ۳ بار تکرار کنید.

• تمرین کشش ساق پا در حالت ایستاده: در برابر یک دیوار ایستاده و دست های خود را در راستای چشم ها بر روی دیوار قرار دهید. پای آسیب دیده را پشت پای سالم قرار داده و پاشنه پای خود را بر روی زمین بگذارید. پای دیگر خود را از محل زانو خم کنید. پای عقب خود را به آرامی به سمت داخل بچرخانید (مشابه حالت پنجه کبوتری). به آرامی تا زمانی در راستای دیوار به پایین حرکت کنید که احساس کشیدگی در پشت ماهیچه ساق پای خود داشته باشید. این حرکت را برای ۱۵ تا ۳۰ ثانیه حفظ کرده و سپس به محل اولیه باز گردید. این حرکت را ۳ بار تکرار کرده و چند بار در هر روز انجام دهید.

• تمرین کشش ماهیچه نعلی در حالت ایستاده: در برابر دیوار ایستاده و دست های خود را در راستای سینه بر روی دیوار قرار دهید. پای آسیب دیده خود را پشت پای دیگر قرار داده و پاشنه پای خود را بر روی زمین بگذارید. پای دیگر خود را از محل زانو خم کنید. پای خود را به آرامی به سمت داخل بچرخانید (مشابه حالت پنج کبوتری). زانوی پای عقب خود را به آرامی خم کرده و به سمت دیوار تا زمانی نزدیک شوید که احساس کشیدگی در ناحیه پایین ماهیچه ساق پای آسیب دیده داشته باشید. این وضعیت کششی را برای ۱۵ تا ۳۰ ثانیه حفظ کنید و سپس به محل اولیه خود باز گردید. این حرکت را ۳ بار تکرار نمایید.

• تمرین دامنه حرکتی مچ پا: در حالت نشسته یا خوابیده به پشت، قرار گرفته و پاهای خود را صاف کنید. ابتدا انگشتان پای آسیب دیده خود را به جلو و عقب حرکت دهید، سپس انگشتان را به سمت پای دیگر نزدیک کرده و از آن دور کنید. در نهایت، بخش بالای پای خود را به صورت دایره ای حرکت دهید. در هنگام انجام این تمرین فقط باید کف پا و مچ آن را حرکت داده و ساق پای خود را بی حرکت نگه دارید. این حرکت را ۱۰ بار در هر جهت تکرار کرده و در همه جهت ها انجام دهید.

• تمرین مچ پا به عقب در حالت مقاومتی: یک طرف بند کششی را به سر پای خود گره بسته و سمت دیگر آن را به در ببندید. در برابر در بنشینید و پای آسیب دیده خود را صاف کنید. به مقداری از در دور شوید که بند پلاستیکی کشیده شود. در حالتی که پای شما صاف است، سر پای خود را به سمت بدن بکشید و کشیدگی بیشتری در بند ایجاد نمایید. به آرامی به موقعیت اولیه باز گردید. این حرکت را دو مرتبه برای ۱۵ بار تکرار نمایید.

• تمرین خم کردن کف پا در حالت مقاومتی: در حالت نشسته قرار گرفته و پای آسیب دیده خود را در جلوی بدن صاف کنید. یک بند پلاستیکی را اطراف بخش کروی پای خود ببندید و سر آن را با هر دو دست خود بگیرید. به آرامی بخش کروی کف پای خود را به سمت انگشتان حرکت داده که کشیدگی در بند ایجاد شود. به آرامی به موقعیت اولیه باز گردید. این حرکت را ۲ مرتبه برای ۱۵ بار تکرار نمایید.