حس تعادل در موقعیت بدن
در این مقاله آموزشی، که جزو آموزش های ارتوپدی عمومی سایت دکتر حسین اتحادی هست می پردازیم به :
گیرنده تعادل به توانایی بدن برای درک موقعیت خود در فضا اشاره دارد. به عنوان مثال، حس عمقی فرد را قادر می سازد چشمان خود را ببندد و با انگشت اشاره خود بینی خود را لمس کند. در ادامه به موضوع حس تعادل در موقعیت بدن می پردازیم.
نمونه های دیگر حس عمقی عبارتند از:
- دانستن اینکه آیا پاها روی چمن نرم یا سیمان سفت هستند . بدون نگاه کردن (حتی هنگام پوشیدن کفش)
- تعادل روی یک پا
- پرتاب توپ بدون نیاز به نگاه کردن به بازوی پرتاب کننده
علاوه بر این، حس عمقی به بدن اجازه می‌دهد تا اقدامات همزمان را بدون توقف و فکر کردن به هر یک جداگانه انجام دهیم، مانند دویدن هنگام دریبل زدن با توپ بسکتبال.
حس عمقی برای حرکات دقیق و روان ضروری است و برای ورزشکاران و غیر ورزشکاران اهمیت دارد. این مقاله به نحوه عملکرد حس عمقی، چگونگی آسیب دیدگی حس عمقی و چگونگی بهبود حس عمقی از طریق تمرینات خاص می پردازد.
حس عمقی چگونه کار می کند؟ (حس تعادل در موقعیت بدن)
دوک های عضلانی، گیرنده های عمقی در عضله، پروتئین های بلندی هستند که به موازات فیبرهای عضلانی قرار دارند.
گیرنده های تعادل بر ارتباط بین سیستم عصبی مرکزی بدن و برخی بافت‌های نرم از جمله عضلات، تاندون‌ها و رباط‌ها متکی است.
درون این بافت ها اندام های حسی به نام گیرنده های عمقی وجود دارد. پایانه های عصبی حسی در اطراف گیرنده های عمقی قرار می گیرند تا اطلاعات را به سیستم عصبی ارسال کنند. گیرنده‌های عمقی می‌توانند زمانی که بافت‌ها کشیده می‌شوند یا تنش و فشار را تجربه می‌کنند، حس کنند.
به عنوان مثال، گیرنده های عمقی در عضلات، دوک عضلانی نامیده می شوند. دوک های عضلانی پروتئین های بلندی هستند که در غلاف هایی قرار گرفته اند که به موازات رشته های عضلانی قرار دارند. آنها به شرح زیر کار می کنند:
- وقتی ماهیچه ای کشیده می شود، رشته های عضلانی کشیده می شوند و سیم پیچ های دوک عضلانی کشیده می شوند. (برعکس، یک عضله منقبض باعث کوتاه شدن فیبرهای عضلانی و دوک عضلانی می شود.)
- رشته های عصبی در عضله اطلاعات مربوط به درجه و سرعت کشیده شدن دوک عضلانی را منتقل می کنند.
- اطلاعات به سیستم عصبی تحویل داده می شود و سیگنالی برای انقباض یا شل شدن به عضله ارسال می شود.
- عمل مورد نظر انجام می شود.
نحوه عملکرد حس عمقی در عضله (حس تعادل در موقعیت بدن)
کل فرآیند کمتر از یک میلی ثانیه طول می کشد و در برخی موارد آنقدر سریع اتفاق می افتد که به آن “رفلکس” می گویند. این حلقه بازخورد به طور مداوم کار می کند. حتی زمانی که فرد خواب است، مغز مقداری از ورودی حسی را حفظ می کند.
این حلقه بازخورد مداوم برای همه، به ویژه ورزشکاران، حیاتی است. به عنوان مثال، یک دونده می‌تواند به‌طور یکپارچه از چمن نرم به بتن سخت تغییر کند و دوباره به عقب برگردد و تنظیمات ناخودآگاه و جزئی برای ایستادن و حفظ تعادل انجام دهد. دونده مجبور نیست به تغییر حرکات پا و پا فکر کند تا بتواند با تغییر زمین سازگاری داشته باشد.
گیرنده‌های عمقی موجود در تاندون‌ها، اندام‌های تاندون گلژی (GTOs) نامیده می‌شوند و مانند دوک عضلانی عمل می‌کنند. در رباط ها، یک بازخورد عصبی با عضلات ما وجود دارد که هنوز در حال مطالعه است و به وضوح توسط محققان تعریف می شود. با این حال، مشخص شده است که رباط‌های آسیب‌دیده یا پاره شده باعث نقص در توانایی‌های حس عمقی می‌شوند.
چگونه می توان حس عمقی ( گیرنده های تعادل) را مختل کرد؟(حس تعادل در موقعیت بدن)
آسیبی مانند پارگی ACL یا کشیدگی تاندون آشیل به بافت نرمی که گیرنده های عمقی در آن قرار دارند آسیب می رساند. بافت های آسیب دیده به طور طبیعی عمل نمی کنند و در نتیجه منجر به از دست دادن حس عمقی می شود. این از دست دادن حس عمقی می تواند منجر به موارد زیر شود:
- عود / مزمن بودن یک آسیب حاد
- آسیب مفاصل در طول زمان، مانند تاندونوپاتی و آرتریت
به همین دلیل، پزشک بر اهمیت بهبود آسیب و توانبخشی تاکید می کنند.
از آنجایی که حس عمقی با سیستم عصبی مرکزی مرتبط است، می‌تواند توسط شرایط عصبی مانند بیماری پارکینسون و مولتیپل اسکلروزیس نیز مختل شود.
بهبود حس عمقی برای بسیاری از ورزشکاران و غیرورزشکاران به طور یکسان، صدمات می تواند باعث شود که افراد به طور کلی از ورزش اجتناب کنند. به افراد آسیب دیده توصیه می شود که با یک ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی صحبت کنند و یک روال فیزیوتراپی فعال ایجاد کنند تا در طول بهبودی خود در آن شرکت کنند.
منبع: www.sports-health.com
